Wyspa Tiberina
Widok na wyspę i most Czterech Głów
Widok na wyspę i most Czterech Głów |
Wyspa Tiberina znajduje się w miejscu, gdzie w czasach przedrzymskich krzyżowały się dwa ważne szlaki komunikacyjne Półwyspu Apenińskiego. Jeden szlak to Tyber, wówczas spławny, a drugi to szlak wiodący z północnej Erturii do południowej Kampanii. Ówczesny bród w 610 roku p. n. e. stał się wyspą. Starożytna legenda głosi, że, kiedy rzymianie wygnali swojego ostatniego króla, Tarkwiniusza Pysznego, wyrzucili do Tybru jego zboże i następnej wiosny na osiadłym mule wraz ze zbożem wyrosła wyspa.
W III w. p.n.e. wyspę poświęcono bogu sztuk medycznych, Eskulapowi. Kiedy w 293 roku p.n.e. w Rzymie wybuchła epidemia dżumy, rzymianie udali się do Grecji za radą. Otrzymali tam w darze świętego węża, symbol boga. W powrotnej drodze, kiedy statek zbliżał się do portu, według legendy, wąż wyśliznął się ze statku i popłynął na wyspę. To był znak. Na wyspie wzniesiono Eskulapowi świątynię i długotrwała epidemia natychmiast ustała, a świątynia pozyskała sławę nie mniejszą niż centrum w Epidauros. Przez wieki pełniła funkcję prawdziwego szpitala, w którym leczono wodą. Jeśli wierzyć licznym zachowanym ex voto, wielu doznało tu cudownych ozdrowień. Na pamiątkę wyspie nadano kształt okrętu z masztem w postaci obelisku. Z północnej strony zachował się mały fragment marmurowej obudowy z płaskorzeźbą przedstawiającą węża. Później ów wypływający w stronę morza okręt stał się symbolem potęgi i władzy Rzymu nad basenem Morza Śródziemnego. Dziś miejsce masztu - obelisku zajmuje zwieńczony krzyżem niewielki monument poświęcony świętym związanym z wyspą.
Szpitalna tradycja Wyspy Tiberiny kontynuowała. W średniowieczu istniało tu hospicjum dla chorych pielgrzymów, które w XVI wieku zastąpił do dziś istniejący, założony przez braci bonifratrów szpital Fatabenefratelli.
Dzisiejsze oblicze kościoła sięga XVI-XVII wieków, kiedy został on odbudowany po wielkiej powodzi, która zniszczyła również sąsiedni, pozostający w stanie ruiny most zwany Ponte Rotto - most Zburzony. Czternaście starożytnych granitowych kolumn o złoconych kapitelach dzieli wnętrze na trzy nawy. Obrazy ilustrujące sceny z życia św. Franciszka na bogato dekorowanym sklepieniu przypominją, że kiedyś kościół należał do franciszkanów. Na stopniach wiodących do prezbiterium znajduje się marmurowa studnia. Wyrzeźbione na niej postaci przedstawiają Chrystusa, Bartłomieja, Ottona i Wojciecha. Uważa się, że jest to najstarszy wizerunek naszego świętego i datuje się go na początki XI wieku. Przypuszczalnie studzienka stoi w miejscu, gdzie było antyczne źródło cudownej leczniczej wody.
Plac św. Bartłomieja na Wyspie
Plac św. Bartłomieja na Wyspie |
W 1999 z woli papieża Jana Pawła II bazylika na tybrzańskiej wyspie stała się centrum badań nad historią męczeństwa chrześcijan w XX wieku i Memoriałem Nowych Męczenników. Boczne kaplice goszczą uporządkowane według kryteriów geograficznych i historycznych świadectwa prześladowań religijnych i ich ofiar. W ten sposób obok relikwii patrona Polski znalazły miejsce relikwie św. M. Kolbego, ks. Popiełuszki i polskich franciszkanów ofiar terroryzmu w 1991 r. w Peru. W głównym ołtarzu umieszczono wielką współczesna ikonę poświęconą męczennikom XX wieku namalowaną przez Renatę Sciachì.
Dwa starożytne mosty łączą Wyspę Tiberinę z brzegami Tybru. Od strony Zatybrza jest to most Cestiusza (Ponte Cestio) przebudowany w XIX wieku podczas regulacji rzeki, a sięgający I wieku n.e., od strony Getta - najstarszy most Rzymu, sięgający I wieku p.n.e. most Fabrycjusza (Ponte Fabricio), zwany również mostem Czterech Głów ze względu na hermy z wizerunkiem czterolikiego boga Janusa.